Doktor bey, benim dışkım son 2 haftadır inceldi ve bazen kanama oluyor, çok endişeliyim, ne olabilir?

(26 Temmuz 2010)

Gün içinde dışkılama zamanı, dışkının çapı, şekli, büyüklüğü, miktarı ve sıklığında olan değişikliklere ve dışkıda kan görülmesine, dışkılama alışkanlığında değişiklik adı verilir. Dışkılama alışkanlığında değişiklik; bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, barsak alışkanlıklarında değişiklik, anormal bağırsak hareketleri, bağırsak ritminde değişiklik adları da verilir. Bağırsak hareketleri normalde günün aynı saatinde oluşur ve zorlu bir ıkınma olmadan dışkılama işleminin gerçekleşmesi gerekir. Yaşam sırasında her insanda doğal olarak kabızlık ve ishal gibi değişiklikler görülür, ancak bu değişikliklerin uzun bir süre boyunca devam etmesi bir sağlık sorunu olduğu anlamına gelir. Olağan dışkılama alışkanlıkları kişinin tükettiği gıdalar (diyet), sıvı alım miktarı, egzersiz veya spor yapılması veya gibi birçok faktöre bağlıdır. Diyetinde suda erimeyen bol lif (bakla, nohut, fasülye, bezelye ve mercimek) ve suda eriyen sebzelerin birlikte ve dengeli olarak tüketilmesiyle, günde 2 Lt’nin üzerinde su tüketilmesiyle dışkılamanın daha rahat olduğu bilinen bir gerçektir. Ayrıca, düzenli olarak spor ve egzersiz yapan kişilerde dışkılama eyleminin genelde sorunsuz olarak tamamlandığı bilinmektedir. İleri yaşla birlikte gerek hormonal değişiklikler ve gerekse günlük aktivitenin giderek azalması nedeniyle kabızlığa doğru bir eğilim olduğu gözlenir, ancak bunu olağan dışı sorunlardan ayırt etmek gerekir. Dışkılama alışkanlıklarında değişiklikler: bazı ilaçların yan etkisi, iştahta azalma, aşırı zayıflama, fazla miktarda sıvı kaybı, bağırsak kanseri, makat kanseri, irritabıl bağırsak sendromu, ülseratif kolit, bağırsak düğümlenmesi, omurilik yaralanması, dışkı taşlaşması (fekal impaksiyon), divertikülit ve AİDS hastalığında görülür. Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik durumunda: dışkı tetkiki (kan, mikrop ve gizli kan aranması), kolonoskopi, bilgisayarlı tomografi ve kan tetkikleri (lökosit sayımı, tümör markerları, vb.) istenilir. Makattan kanama: 1. Basur (hemoroid) : Hamilelik, sürekli kabızlık ve yanlış tuvalet alışkanlıkları nedeniyle 50 yaş civarındaki her iki kişiden birinde görülen basur veya hemoroid, makat bölgesindeki damarların genişlemesi (varisi) olarak tarif edilir. Tuvalet kağıdında, tuvaletin haznesinde veya büyük abdestinizde parlak kırmızı renkli kan ve dışkılamada ağrı olabilir. Makattan kanamanın en sık görülen nedeni hemoroiddir. 2. Makat çatlağı (fissür) : Makatta çatlak yada tıbbi ifadesi ile ‘anal fissür’ anüs (makat) bölgesini örten deride ağrı, kanama ve kaşıntıya yol açan küçük bir yırtık veya çatlaktır. 3. İltihaplı (infeksiyonlu) ishal: Ani gelişen ishal, mide bulantısı, kusma, baş ağrısı, karın krampları, düşük ateş ve yorgunluk olabilir. Bu ishalin nedeni gıda zehirlenmesi olabilir. 4. Bağırsak kanseri: dışkıda kan görülmesi, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik; bir haftadan uzun süren kabızlık, ishal ya da dışkı çapının incelmesi gibi, bağırsağın tam olarak boşalamama hissi, karın ağrıları, nedeni açıklanamayan kansızlık ve yorgunluk hissi, nedeni olmayan kilo kaybı gibi belirtiler gösterir. Makattan kanama durumunda, hastalarımızın büyük bir çoğunluğu başlıca utanma duygusu nedeniyle, ya bir yakınından bilgi almakta, ya da bir eczaneye başvurarak gelişigüzel ilaç almayı tercih etmektedirler. Bu durum, tanıda gecikmeye sebep olmakta ve altta yatan hastalığın çoğu zaman ilerlemesine neden olmaktadır. Bu nedenle makattan kanama varlığında; doğru davranış, bir Genel Cerrahi Uzmanı’na (tercihan yoğun olarak Kolorektal Cerrahi ile uğraşan bir Genel Cerrah) başvurmak olmalıdır.