6 aylık hamileyim ve makat çatlağı çıkt bende, bu illetten nasıl korunurum?

(26 Temmuz 2010)

Makatta çatlak yada tıbbi ifadesi ile ‘anal fissür’ anüs (makat) bölgesini örten deride ağrı, kanama ve kaşıntıya yol açan küçük bir yırtıktır (çatlaktır). Makatta (anüs) çatlak veya yırtık genellikle yoğun bir kabızlık veya ishal dönemini izleyerek oluşur. Sert, kuru (taş gibi) veya aşırı ishalli bir dışkının zorla makattan geçmesi sırasında bu bölgeyi yırtması ile oluşur. Genelde çatlak (fissür) yüzeyel olarak başlar ve hızla iyileşir. Bazen derinleşip altta yatan makat iç kasına (sfinkter kası) ulaşabilir. Bu durumda hastalık kronik (süreğen) hale gelmiştir. Anal fissürler’in çoğunun (% 50’den fazlası) kendiliğinden iyileşirken diğerlerinin neden iyileşemediği kesin olarak bilinmemektedir, ancak kabızlık yada ishalin devam etmesi bu duruma en sık neden olan durumdur. Bunlara ek olarak, her dışkılama sırasında, dışkı buradaki yara ile temas eder ve iyileşmeyi geciktirir. Bu da makat iç kasının (sfinkter) kasılmasına neden olur. Makat iç kasının (sfinkter kası) kasılı kalması çatlağın (fissür) iyileşmesini engeller. Makatta çatlak veya yırtığın belirtileri: makatta ağrı, makattan kanama, makatta şişme, makatta kaşıntı hissidir. Makatta çatlak kanser nedeni değildir, fakat makatta çatlak veya yırtık hastalığının belirti ve bulguları kalın bağırsak kanserleri ve diğer sindirim sistemi hastalıklarının belirtileriyle benzerlik gösterebilir. Bundan dolayı şikayetler olduğunda önce bir doktor tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir. Gebelerde gerek kusmalar sonucunda sıvı kaybı, gerekse de bulantılar nedeniyle yeterince sıvı alınamaması ve hormonların etkisi ile bağırsak hareketlerinin yavaşlaması nedeniyle dışkının sertleşmesi makat çatlağı (anal fissür) için uygun zemini hazırlar. Makatta çatlak tedavisinde geçerli olan ameliyatsız yöntemler: 1. diyet düzenlemeleri: posa bırakan gıdalar ve günde 2 Lt gibi su tüketilmesi, acı, ekşi ve baharatlı gıdaların kısıtlanması 2. bazı kortizon içeren kremlerin kullanılması 3. oturma banyosu: 15-20 dakika boyunca günde 3-5 kez sıcak su içine oturma ile makat bölgesi çok rahatlar. Bunun dışında kullanılan yöntemlerden nitrogliserinli krem ve kalsiyum kanal blokerleri gebelerde ani tansiyon düşmelerine neden olabildiklerinden hem bebek, hem de anne için tehdit oluşturduklarından tercih edilmezler. İlk basamak önlemleri başarısız olursa ikinci basamak olarak Botoks (Botulinum toksini) ile tedavi denenir. Makatta çatlak veya anal fissür vakalarında çatlak olan bölgenin iki yanına 40 ünite Botoks enjekte edilir. Ancak gebelerde Botoks’un bebek üzerine toksik etkiler yaratabileceğinden kullanımının güvenli olmadığı bildirilmektedir. Bu nedenlerden dolayı: gebelerde sık olarak gelişen makat çatlağı durumunda nitrogliserinli krem, kalsiyum kanal blokerleri ve Botoks (Botulinum toksini) tedavisi tercih edilmez. Bu nedenle diyet düzenlemeleri, kortizonlu kremler ve oturma banyoları ile idare etmekte yarar vardır.