Makat Kanseri

Tanımlama

Makat kanalı etrafı kaslarla çevrili olan bir geçit olup, etrafındaki cilt hücrelerinden kanser hastalığı gelişmesi: makat kanseri, anal kanser veya anüs kanseri olarak adlandırılır.

Sıklık

Sindirim sistemi kanserlerinin ortalama % 3’ünü ve bağırsak kanserlerinin de % 3’ünü oluştururlar. Toplumda 100,000 kişide bir oranında görülürler. Eşcinsel veya homoseksüel ilişki yaşayan erkeklerde ise rastlanma olasılığı 40 kat artmaktadır. Makat kanserlerinin görülme sıklığı erkek ve kadınlarda her yıl % 2 kadar artmaktadır.

Risk altındaki kişiler

• Cinsiyet: makat kanseri geçmişte kadınlarda 5 kat daha sık iken, günümüzde her iki cinste yaklaşık olarak eşit oranlarda görülmektedir.
• Yaş: ortalama 58-67 yaş
• Makat siğili: Makat kanseri sıklıkla human papilloma virüsü (HPV) ile ilişkilidir. Eşcinsel ilişki yaşayan erkeklerde HPV’ye % 95 oranında rastlandığı bildirilmektedir.
• Makat yolu ile cinsel temas yapan kişiler: eşcinsel erkeklerde 40 kat daha fazla rastlanır.
• Sigara: makat kanseri riskini 7-10 kat arttırmaktadır.
• Bağışıklık sistemi zayıflaması (AİDS hastalığına yol açan HİV enfeksiyonu)
• Kronik iltihap
• Geçmişte rahim ağzı ve vajina kanseri geçirmiş olmak
• Crohn hastalığı: olguların % 15’inde makat kanseri gelişir.

Belirtileri

• Makattan kanama:  % 45
• Makattan akıntı:  % 50
• Makatta ağrı:  % 30
• Makatta şişlik
• Makatta kaşınma
• Dışkılama değişiklikleri
• Dışkı çapında incelme
• Dışkı kaçırma
• Makatta iyileşmeyen ülserleşmiş yaralar
• Makat bölgesinde ve kasık bölgesinde lenf bezlerinin şişmesi
• Belirti yok: % 20

Tanı

• Tarama testi: Yüksek risk grubundaki kişilere (HİV enfeksiyonu taşıyan erkekler, erkekler ile cinsel ilişki yaşayan erkekler, değişik kişilerle cinsel temasa girenler ve rahim ağzında kondilomu bulunanlar) tarama testleri yapılabilir.
• Muayene: Makattan sürüntü şeklinde hücre örneği alınabilir (pap smear) veya anoskopi (makat bölgesi endoskopisi) ile tetkik yapılabilir.
• Biyopsi
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) tetkiki
• Endorektal veya endoanal ultrasonografi (ERUS veya EAUS)
• Bilgisayarlı tomografi
• PET / CT

Tedavi
1. Ameliyat

• Miles ameliyatı: Makat kanseri için makat kaslarının (internal ve eksternal anal sfinkter) tutulması durumunda makat kapatılarak, stoma uygulanır ki, bu girişime Miles ameliyatı, abdomino-perineal rezeksiyon, abdomino-perineal amputasyon adı verilir. Bu olgularda nüks oranı % 30-60 ve beş yıllık sağ kalım oranı ortalama % 55 civarındadır.
• Lokal eksizyon: İki cm ve daha küçük çaplı makat kanserlerinde ise sadece tümörün çıkartılması yöntemi (lokal eksizyon) tercih edilmektedir ki, bu olgularda nüks oranı ortalama % 50 ve beş yıllık sağ kalım oranı % 65 düzeyindedir.

2. Radyoterapi:Işın tedavisi özellikle; ince bağırsak, rektum, mesane, prostat, cinsel organlar ve çatı kemiğinin kemik iliğine zarar vermektedir. Bu nedenle son yıllarda, bu hasarı en aza indirgeme amaçlı, ileri bir bilgisayar yazılımı aracılığı ile kontrollü radyoterapi veya IMRT(Intensity Modulated Radiation Therapy) tercih edilmektedir. Bu yöntem sayesinde, önceden çevrede zarar verilmemesi gereken dokular tek tek belirleyebilmek ve kanserli dokuyu yok edecek en yüksek dozu çevre dokulara en az hasar vererek uygulayabilmek mümkündür.3. Kemoterapi (damardan kanseri yok etmeye yarayan ilaçların verilmesi): 5-fluorouracil, mitomisin C, cisplatin gibi ilaçların verilmesi tercih edilmektedir.

   4. İlaçlar: imiquimod ve  5-fluorouracil krem kullanılır.

   5. Koterle yakma: elektrokoagülasyon tekniği adı verilir, ve sorunlu bölgenin elektrik akımı ile yakılması prensibine dayanır.

   6. Lazer tedavisi: CO2 lazer tedavisi ile tümörü yok etme prensibine dayanır.

   Prof. Dr. Korhan TAVİLOĞLU
   Proktoloji Uzmanı

   Kaynaklar

1. Veyer D, Pavie J, Pernot S, et al. HPV-circulating tumoural DNA by droplet-based digital polymerase chain reaction, a new molecular tool for early detection of HPV metastatic anal cancer? A case report. Eur J Cancer 2019; 112: 34-37.
2. Arcelli A, Buwenge M, Macchia G, et al. Long-term results of chemoradiation plus pulsed-dose-rate brachytherapy boost in anal canal carcinoma: A mono-institutional retrospective analysis. J Contemp Brachytherapy 2019; 11 (1): 21-27.
3. Repka MC, Aghdam N, Karlin AW, et al. Social determinants of stage IV anal cancer and the impact of pelvic radiotherapy in the metastatic setting. Cancer Med 2017 Oct 4. doi: 10.1002/cam4.1203.
4. Mahmud A, Poon R, Jonker D. PET imaging in anal canal cancer: a systematic review and meta-analysis. Br J Radiol 2017 Oct 3:20170370. doi: 10.1259/bjr.20170370.
5. Xu J, Zhou H. Screening for anal cancer in HIV positive patients: Should we make it a standard-of-care? J Invest Surg 2017 Sep 27:1-2. doi: 10.1080/08941939.2017.1369608.
6. Pappou EP, Magruder JT, Fu T, et al. Prognostic and predictive clinicopathologic factors of squamous anal canal cancer in HIV-positive and HIV-negative patients: Does HAART influence outcomes? World J Surg 2017 Sep 25. doi: 10.1007/s00268-017-4201-6.
7. Freese C, Sudhoff M, Lewis L, et al. The volume of PET-defined, active bone marrow spared predicts acute hematologic toxicities in anal cancer patients receiving concurrent chemoradiotherapy. Acta Oncol 2017 Sep 13:1-4. doi: 10.1080/0284186X.2017.1377847.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.